Sự cố ô tô tự động tăng tốc (oà ga) là tình trạng vòng tua máy đột ngột tăng cao bất thường khiến xe di chuyển nhanh hơn dù người lái không đạp chân ga. Trên các dòng xe sử dụng hộp số sàn, thuật ngữ “oà ga” còn dùng để mô tả việc vòng tua máy vượt ngưỡng cho phép khi người lái ngắt ly hợp, do hệ thống bù ga hoạt động quá mức. Hiện tượng này tiềm ẩn nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng kiểm soát xe.
Dấu hiệu òa ga trên ô tô
Hiện tượng oà ga trên ô tô được chia thành hai dạng chính: oà ga tĩnh và oà ga động.
- Oà ga tĩnh: Là khi xe tự động tăng vòng tua máy lên trên 1.500 vòng/phút, cả lúc đứng yên không tải và khi đang di chuyển.
- Oà ga động: Vòng tua máy ổn định ở mức khoảng 850 vòng/phút khi xe đứng yên. Tuy nhiên, khi xe bắt đầu lăn bánh, vòng tua máy tăng vọt lên 1.500 vòng/phút hoặc cao hơn, thậm chí vượt 2.000 vòng/phút. Tình trạng này có thể kéo dài, không giảm hoặc dao động bất thường.
Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng òa ga
Lỗi oà ga thường xuất phát từ việc lượng hỗn hợp nhiên liệu và không khí cung cấp cho động cơ bị dư thừa không kiểm soát. Theo các chuyên gia, ba nguyên nhân phổ biến nhất là sự cố ở van không tải, bướm ga hoặc cảm biến vị trí bướm ga.
Do van không tải
Van không tải, hay còn gọi là van bù ga, đóng vai trò điều chỉnh lưu lượng gió phụ đi vào động cơ tùy theo chế độ hoạt động. Nếu van này gặp trục trặc (bị bám bẩn, kẹt, hoặc hoạt động không đúng), chế độ không tải của xe sẽ mất ổn định, dẫn đến tình trạng oà ga hoặc thậm chí chết máy.
Cụ thể, khi van không tải mở quá lớn, không khí tràn vào nhiều kéo theo lượng nhiên liệu cung cấp cho xi-lanh động cơ cũng tăng theo, làm vòng tua máy leo thang và gây ra hiện tượng oà ga.
Do bướm ga
Bướm ga có nhiệm vụ hòa trộn và điều tiết hỗn hợp nhiên liệu theo đúng thông số kỹ thuật trước khi đưa vào động cơ. Sau một thời gian sử dụng, bướm ga có thể bị mòn, bám bẩn, hoặc dây ga bị kẹt, lò xo hồi vị ở bàn đạp ga bị yếu, khiến bướm ga không đóng kín hoàn toàn.
Điều này làm không khí lọt vào cả đường gió chính và đường gió phụ, tăng lượng nhiên liệu cung cấp cho động cơ và đẩy vòng tua máy lên cao ngoài tầm kiểm soát.
Do cảm biến vị trí bướm ga
Cảm biến vị trí bướm ga được lắp đặt tại họng gió, có chức năng chuyển đổi góc mở bướm ga thành tín hiệu điện áp và gửi về ECU (bộ điều khiển động cơ). Dựa vào tín hiệu này cùng với dữ liệu từ cảm biến lưu lượng khí nạp, ECU sẽ tính toán và xác định lượng không khí cũng như nhiên liệu cần thiết. Do đó, nếu cảm biến vị trí bướm ga bị lỗi hoặc hỏng, ECU sẽ nhận tín hiệu sai lệch, dẫn đến tình trạng oà ga.
Đối với những xe sử dụng dây ga để điều khiển bướm ga, cảm biến vị trí bướm ga và van điều khiển không tải thường tách biệt, giúp việc sửa chữa khi xảy ra oà ga dễ dàng hơn. Ngược lại, trên các xe dùng chân ga điện tử, cảm biến và van điều khiển tích hợp làm một, khi đó cần cài đặt lại thông số gốc của nhà sản xuất bằng máy chẩn đoán.
Một số nguyên nhân khác
Với các dòng ô tô cũ còn dùng chế hòa khí, hiện tượng oà ga có thể do kỹ thuật viên lắp đặt sai các đường ống phụ như ống bù ga, ống không tải, ống khởi động nguội, hoặc ống sấy nóng trong quá trình bảo dưỡng, sửa chữa.
Đối với các xe phun xăng điện tử, dù không còn các đường ống phụ phức tạp, oà ga vẫn có thể xảy ra. Bởi lẽ, việc cung cấp nhiên liệu được ECU tính toán dựa trên tín hiệu từ các cảm biến theo từng chế độ hoạt động của động cơ. Do đó, nếu van không tải, cảm biến vị trí bướm ga, hoặc các cảm biến khác gặp vấn đề, xe rất dễ xuất hiện tình trạng oà ga.
Việc xử lý hiện tượng oà ga phụ thuộc vào việc xác định đúng nguyên nhân gây lỗi. Nếu không thể tự xác định, tốt nhất bạn nên đưa xe đến trung tâm bảo dưỡng uy tín để thợ chuyên nghiệp kiểm tra và khắc phục.
Cách bảo quản và hạn chế tình trạng òa ga trên ô tô
Để hạn chế tình trạng oà ga, bạn nên thường xuyên bảo dưỡng xe định kỳ. Đặc biệt, hãy chú ý vệ sinh các bộ phận quan trọng như van không tải, cảm biến vị trí bướm ga và cảm biến lưu lượng khí nạp.
