Hiện tại, TP.HCM đang thực hiện nhiều bước đi thận trọng để kiểm soát khí thải từ phương tiện giao thông, hướng tới mục tiêu giảm phát thải và bảo vệ môi trường. Dưới đây là tóm tắt về các đề xuất và lộ trình cụ thể:
Lộ trình chuyển đổi xe tại TP.HCM
TP.HCM đã phân công Sở Xây dựng chủ trì xây dựng đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông. Đề án này chia làm hai giai đoạn chính:
- Giai đoạn 1 (từ năm 2025, mục tiêu 100% vào năm 2030): Tập trung chuyển đổi toàn bộ xe buýt sang sử dụng điện hoặc năng lượng xanh. Hiện tại, khoảng 31,1% xe buýt tại TP.HCM đã sử dụng năng lượng xanh/sạch. Dự kiến vào ngày 1-8 tới đây, TP.HCM sẽ đưa vào hoạt động thêm hàng trăm xe buýt điện trên 37 tuyến mới đấu thầu.
- Giai đoạn 2: Xây dựng đề án và chính sách giảm khí thải cho các loại xe còn lại. Trọng tâm là khuyến khích, ưu đãi và đưa ra lộ trình chuyển đổi cho cá nhân, hộ gia đình, hợp tác xã và doanh nghiệp. Đề án cũng nghiên cứu phân vùng, ưu tiên xe năng lượng xanh và hạn chế xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch tại các khu vực như trung tâm TP.HCM, Cần Giờ, Côn Đảo.
Ưu tiên chuyển đổi cho shipper và tài xế công nghệ
Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đang nghiên cứu đề án chuyển đổi xe máy xăng sang xe máy điện cho khoảng 400.000 shipper và tài xế công nghệ tại TP.HCM, dự kiến trình UBND TP.HCM vào tháng 7-2025 và áp dụng chính sách hỗ trợ từ 1-1-2026. Nhóm này được ưu tiên chuyển đổi trước do tần suất di chuyển cao (trung bình 80-120km/ngày).
Lộ trình chuyển đổi cụ thể cho shipper và tài xế công nghệ:
- Giai đoạn 1 (đến tháng 12-2025): Đạt 30% (khoảng 120.000 xe).
- Giai đoạn 2 (đến tháng 12-2026): Đạt 50% (khoảng 200.000 xe).
- Giai đoạn 3 (đến tháng 12-2027): Đạt 80% (khoảng 320.000 xe).
- Giai đoạn 4 (đến tháng 12-2029): Đạt 100% (khoảng 400.000 xe).
Các chính sách hỗ trợ đề xuất
Để thúc đẩy quá trình chuyển đổi, TP.HCM đang đề xuất nhiều chính sách hỗ trợ, bao gồm:
- Hỗ trợ lãi suất cho vay: Lãi suất dự kiến 2%/năm khi vay vốn để thực hiện các dự án xanh (theo tinh thần Nghị quyết 198). Chính sách này áp dụng cho cả tài xế và doanh nghiệp sản xuất/kinh doanh xe máy điện.
- Hỗ trợ bảo lãnh tín dụng: Cho tài xế công nghệ và giao hàng, cùng với hỗ trợ pháp lý cho ngân hàng thu hồi nợ xấu.
- Kết nối doanh nghiệp: Hỗ trợ kết nối doanh nghiệp sản xuất/kinh doanh xe máy điện với ngân hàng để thiết kế sản phẩm tín dụng cho vay chuyển đổi.
- Hỗ trợ hạ tầng: Tạo điều kiện cho kinh doanh trạm dừng nghỉ kết hợp sạc điện.
- Khuyến khích chuyển đổi: Hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất/kinh doanh xe máy điện áp dụng các chính sách ưu đãi khuyến khích tài xế chuyển đổi.
- Thu mua, tái chế xe cũ: Hỗ trợ tạo điều kiện cho doanh nghiệp thu mua, thu đổi, xử lý tái chế xe hai bánh chạy xăng cũ ra khỏi lưu thông.
Đề án cũng kiến nghị Trung ương:
- Miễn thuế: Miễn thuế giá trị gia tăng, lệ phí trước bạ, lệ phí cấp giấy đăng ký và cấp mới biển số lần đầu cho xe máy điện trong vòng 2 năm kể từ 1-1-2026.
- Hoàn thuế: Hoàn thuế giá trị gia tăng trên mỗi chuyến xe, hỗ trợ cho tài xế sử dụng dịch vụ bằng xe máy điện.
Như vậy, TP.HCM đang có những bước đi cụ thể và thận trọng để kiểm soát khí thải, với trọng tâm ban đầu là chuyển đổi xe buýt và sau đó là xe của nhóm shipper, tài xế công nghệ, đồng thời đưa ra các chính sách hỗ trợ thiết thực.
